Moja długoletnia współpraca z Marco Angelinim, nie tylko w Warszawie, ale także we Włoszech i na świecie, okazała się niezwykle inspirującym doświadczeniem, które przybliżyło mnie do nowego medium – tkaniny, jako formy wyrazu w sztukach wizualnych. Spotkanie z abstrakcyjnymi pracami Angeliniego, w których wykorzystywane są elementy męskiej garderoby, fragmenty kolorowych materiałów oraz gobeliny autorstwa Anny Hlebowicz otworzyły przede mną nowe możliwości interpretacyjne. Dzięki tej wyjątkowej, plastycznej materii w sztuce odkryłem inspirujące przestrzenie do zgłębiania nietypowych form wyrazu.
Jako kurator rozpocząłem rozmowy z Marią Laurą Perilli – włoską kuratorką sztuki i właścicielką rzymskiej Galerii Triphè – dotyczące twórczości Anny Hlebowicz, by zorganizować polskiej artystce indywidualną wystawę pt. „Gdy niebo z granatowego staje się czarne”. Sztuka Anny Hlebowicz to świat, w którym wyróżniającym się medium jest dobrze znany wszystkim jeans. W Polsce tkanina ta ma szczególne miejsce, a jej początki związane są z postacią Magdaleny Abakanowicz, której międzynarodowy sukces rozpoczął się w 1962 roku w Lozannie. To ona wyznaczyła standardy dla przyszłych twórców, przekształcając tkaninę w nośnik symboli i emocji oraz przekraczając granice tradycyjnych form sztuki.
Anna Hlebowicz tworzy w duchu tej tradycji rozwijając medium tkaniny w sposób niezwykle unikatowy. Praca z jej twórczością zainspirowała mnie do głębszego zrozumienia tkaniny nie tylko jako materiału, lecz także jako medium pełnego symbolicznej głębi. W pracach Hlebowicz kluczową rolę odgrywają nici z naturalnych materiałów, jak len czy bawełna, które nadają jej dziełom autentyczności. Zestawienie tych nici z przetworzonym jeansem – materiałem szarpanym i prutym – podkreśla historię ukrytą w fakturze, przekształcając ją w symbol relacji międzyludzkich: delikatnych, czasem ulotnych, lecz trwałych w swojej istocie.
Prace Hlebowicz są pełne metaforycznych odniesień. Nić, będąca głównym motywem jej twórczości, staje się symbolem więzi, nieskończoności i ludzkiej empatii, ukazując uniwersalność doświadczeń oraz potrzebę dialogu we współczesnym świecie pełnym wyzwań. W jej sztuce geometria, szczególnie koło – pokazywane i interpretowane na różne sposoby – nabiera symbolicznego znaczenia. Ten kształt, kojarzony z cyklem życia, przemijaniem i odrodzeniem, przywodzi na myśl powracający rytm natury i wieczność. Koło w twórczości Hlebowicz to nie tylko element kompozycji, ale także przypomnienie o stałej obecności cykliczności i przemijania w naszym życiu. W tym kontekście miękka, naturalna struktura tkaniny stanowi idealne medium, które jednocześnie chroni i symbolizuje ulotność.
Kolory, które stosuje artystka, a zwłaszcza dominująca w jej pracach czerń, mają głęboki wymiar refleksyjny i emocjonalny. Czerń, będąca także elementem twórczości Angeliniego, symbolizuje nieuchwytność wydarzeń współczesnego świata, jego tajemniczość, która skłania do poszukiwania nadziei. To kolor refleksji, budzący w widzu potrzebę odnalezienia piękna nawet w najtrudniejszych momentach. Formy i kolory, które tworzy Hlebowicz emanują wyciszeniem i wewnętrznym spokojem, zapraszając do kontemplacji.
Podobnie jak Magdalena Abakanowicz, Hlebowicz inspiruje się światem natury i kosmosem. Przypomina tym samym o kruchości człowieka, ale także o jego sile, pozwalającej przetrwać i odradzać się. Jej twórczość odzwierciedla fascynację i szacunek do tych żywiołów, tworząc przestrzeń, w której materia – tkanina – spotyka się z duchową stroną natury. To właśnie ta przestrzeń, którą Hlebowicz buduje w swojej twórczości, tworzy niezwykły most między artystką a widzem, łącząc ich emocjonalnie i zachęcając do głębokiej introspekcji.
Praca z twórczością Anny Hlebowicz przyniosła mi nowe spojrzenie na tkaninę jako medium pełne narracyjnych i symbolicznych możliwości. Z pełnym przekonaniem zgadzam się z kuratorką Marią Laurą Perilli, która podkreśla, że „z imponującą precyzją Hlebowicz przywraca nową wartość temu, co zostało odrzucone. Mocno zakorzeniona w historii sztuki, subtelnie eksploruje w swoich pracach badania nad percepcją wizualną, czerpiąc inspiracje od takich twórców, jak Rudolf Arnheim, a także z geometrycznego świata abstrakcji, rozwijanego przez awangardowe ruchy artystyczne, takie jak futuryzm, De Stijl czy Bauhaus. W rezultacie wystawa emanuje swoją żywiołową oryginalnością.”
Ta współpraca pozwoliła mi odkryć tkaninę jako medium pełne narracyjnych i symbolicznych znaczeń, które angażuje widza, tworzy przestrzeń dialogu oraz podkreśla znaczenie wzajemnego zrozumienia i empatii we współczesnej sztuce.
Tekst: Jan Kozaczuk
Zdjęcia: materiały organizatora
Gdy niebo z granatowego staje się czarne. Wystawa Anna Hlebowicz
Kuratorzy wystawy: Maria Laura Perilli i Jan Kozaczuk
8.11.2024 – 8.12.2024
Galeria Triphè, via delle Fosse di Castello, Rzym
