Kasia Kmita – artystka, w której twórczości portret odgrywa bardzo istotną rolę, podczas swojej rezydencji w Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie (w październiku 2023 roku) szczególną uwagę zwracała na zgromadzone w kolekcji liczne wizerunki rodziny Przypkowskich. Ostatecznie skupiła się na wątku spotkań Tadeusza Przypkowskiego z Olgą Boznańską w 1930 roku – w Paryżu, gdzie pozował malarce do portretu (co w 1976 roku barwnie opisał w liście
do „Przekroju”) oraz w Krakowie, gdzie to on fotografował artystkę.
„Spotkanie tych dwojga w pracowni, akt twórczy, cała magiczna otoczka tego momentu, to coś, co chciałam przedstawić na wystawie.” – opowiada Kasia Kmita – „Nacisk kładę na proces tworzenia portretu. Za pomocą kadrów pragnę przybliżyć widzowi złożoność procesu obserwacji, jaki ma miejsce w czasie portretowania. Następuje połączenie. Ja, jako malarka w pracowni Boznańskiej, obserwuję jej proces tworzenia, sama malując Tadeusza z mojej perspektywy. Ta perspektywa jest nie tylko fizyczna (inne miejsce obserwacji modela), ale także współczesna, charakterystyczna dla mojej twórczości.”
W obrazach z cyklu „Portrety Odwrotne” Kasia Kmita pozostaje w pracowni Boznańskiej, ale tym razem „staje” za plecami pozujących. „Miejsce za modelem. Niedostępne dla artysty, pozującego i do tej pory – także oglądającego. Znamy te obrazy niemalże na pamięć, ale jak to wyglądało z tyłu? Co było za modelami Boznańskiej? Jak to jest widzieć portret osoby, ale nie móc zobaczyć jej twarzy? Taka perspektywa pokazuje, jak bardzo brakuje nam spojrzenia w oczy drugiej osoby. To niezwykłe, jak nasz wzrok łączy się ze wzrokiem drugiego człowieka i wtedy następuje kontakt. Co, jeśli tego połączenia nie mamy? Buduje się wtedy jakaś inna więź. To my stajemy się obserwatorami, wygodnymi obserwatorami bez odwzajemnionej obserwacji. Budujemy sobie obraz drugiego człowieka na podstawie domysłów i ruchu ciała.”
Integralną częścią wystawy są obraz Olgi Boznańskiej Portret Tadeusza Przypkowskiego z 1930 roku oraz wykonana w tym samym roku techniką przetłoku bromolejowego fotografia Tadeusza Przypkowskiego Portret Olgi Boznańskiej, prezentowane z tej okazji w dawnym mieszkaniu Feliksa Przypkowskiego (Salon Szary). Wystawa w ramach cyklicznego projektu „Przypisy do mikrokosmosu” – to wieloletni projekt autorstwa Matyldy Prus i Stacha Szabłowskiego. Jego ideą jest stworzenie platformy badania i popularyzacji zbiorów Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie poprzez artystyczne komentarze i interpretacje. Artystki i artyści przyjeżdżają do Jędrzejowa na tygodniowe pobyty badawcze, podczas których mają możliwość pracy z kolekcją i przeprowadzania w niej autorskich kwerend. Na ich bazie tworzą projekty – inspirowane zbiorami, artystyczne komentarze do jędrzejowskiego Muzeum. Jako pierwsza z tego cyklu została zorganizowana wystawa Doroty Kozieradzkiej i Michała Szuszkiewicza „Czas jest najprostszą rzeczą” (2022).
Kasia Kmita (ur. 1972) jest malarką i artystką wizualną z Wrocławia. W 1996 roku ukończyła malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Jej prace były pokazywane na wielu wystawach w Polsce, np. w ramach „Bielskiej Jesieni” czy na wrocławskim Przeglądzie Sztuki „Survival” oraz za granicą – w Wenecji, Berlinie, Bremie i Amsterdamie. Wybrane wystawy indywidualne: „Contrafactur” w Muzeum Miejskim Wrocławia, „Ćwiczenia z wyobraźni” w Muzeum Architekturywe Wrocławiu (2021), „Foyer” w warszawskim kinie Muranów (2020), „Must have it” w BWA we Wrocławiu (2011) i BWA w Bielsko-Białej (2012). Otrzymała szereg nagród, m.in. nagrodę Ministra Kultury i Sztuki „Promocje” (1996), nagrodę w Konkursie im. Eugeniusza Gepperta w 1998 (nagroda rektora Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu) czy nagrodę na Biennale Sztuki Młodych „Rybie Oko” (2006) za serię prac łączących elementy polskiego folkloru i popkultury. Magazyn „Łossskot” wyróżnił ją tytułem „Najciekawszej postaci kultury 2007 roku”. Czterokrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2011, 2017, 2022 oraz 2020 – w ramach programu „Kultura w sieci”). Stypendystka Prezydenta Wrocławia za 2022 rok. Jej prace znajdują się w zbiorach Dolnośląskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, Kolekcji Sztuki Galerii Bielskiej BWA i Krupa Art Foundation.
W swojej twórczości posługuje się techniką wycinania z papieru, którą nawiązuje do bogatej tradycji i rodzimego folkloru. Rozwijając tę technikę poprzez użycie farb i zmianę formatów, jednocześnie pragnie ocalić ją od zapomnienia. W barwnych kompozycjach zawiera spostrzeżenia na temat współczesnej kultury, trendów, stylu życia, przemian zachodzących w społeczeństwie. Artystkę pasjonuje psychika człowieka i jego indywidualizm – analizuje pragnienia oraz mechanizmy rządzące ludzkim zachowaniem, a dzięki specyficznej technice, którą stosuje, powstają niepowtarzalne portrety. Ostatnio przywróciła do życia zapomnianą technikę obrazów ze słomy, popularną w latach 70.
Więcej o artystce: www.kasiakmita.com
Wystawa zorganizowana w związku z Rokiem Olgi Boznańskiej
Tekst i zdjęcia: materiały organizatora
KASIA KMITA
„…a pan się kręci!”
Obrót Portretowy
kuratorka: Matylda Prus
Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie
4.10-28.12.2025
